- Konu Başlıkları
- Scale Nedir? (Türkçesi: Gam/Dizi) - Soloların Yol Haritası
- Sıfır Noktası: Solo Atmak İçin İlk Öğrenmeniz Gereken Scale
- Neden Minör Pentatonik? Çünkü O Bir İsviçre Çakısı!
- Bir Sonraki Adım: Pop Melodilerinin ve Müziğin Temeli - Majör Scale
- Scale'leri Egzersizden Müziğe Dönüştürmek: İlk "Lick"iniz
- Scale'ler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Yaratıcılığınızın Alfabesini Öğrendiniz
Gitar öğrenme yolculuğunuzda bir sonraki adıma geçmeye hazırsınız. Akorları basabiliyor, şarkılara eşlik edebiliyorsunuz. İnternette, özellikle YouTube'daki yabancı derslerde veya tab sitelerinde sürekli karşınıza bir kelime çıkıyor: "Scale". Peki, gitarda scale nedir? ve neden tüm gitaristler sürekli ondan bahsediyor?
Gitar videolarında, tab sitelerinde sürekli 'Minor Pentatonic Scale' veya 'Major Scale' gibi terimler görüyorsunuz, değil mi? 'Scale' kelimesi gözünüzü korkutmasın. Bu, aslında bildiğimiz 'gam' veya 'dizi'nin ta kendisidir ve gitar sololarının sırrını saklayan sihirli bir anahtardır. Gelin bu anahtarla ilk kapıyı birlikte açalım ve 'scale'lerin sadece sıkıcı parmak egzersizleri değil, yaratıcılığınızın alfabesi olduğunu keşfedelim.
[widget-140]
Scale Nedir? (Türkçesi: Gam/Dizi) - Soloların Yol Haritası
En basit tanımıyla Scale (Gam/Dizi), bir şarkının tonuna (key) uyan ve belirli bir formüle göre sıralanmış notalar bütünüdür. Onu, gitar klavyesi üzerinde güvenle gezebileceğiniz bir "yol haritası" gibi düşünebilirsiniz. Doğru scale'i bildiğinizde, o harita üzerindeki herhangi bir notaya bastığınızda, çaldığınız şeyin alttaki akorlarla uyumlu olacağından emin olursunuz.
Kısacası, scale'ler size şunları söyler: "Bu şarkının üzerine solo atmak veya bir melodi yaratmak istiyorsan, işte kullanabileceğin güvenli notalar bunlar!" Bu temel müzik teorisi kavramını anlamak, alacağınız bir gitar kursu için size büyük bir avantaj sağlar.
Sıfır Noktası: Solo Atmak İçin İlk Öğrenmeniz Gereken Scale
İnternette arama yaptığınızda karşınıza onlarca, hatta yüzlerce scale çıkabilir: Dorian, Phrygian, Lydian, Harmonik Minör... Hepsini unutun! Başlamak için sadece BİR tanesine ihtiyacınız var: Minör Pentatonik Scale.
Neden Minör Pentatonik? Çünkü O Bir İsviçre Çakısı!
- Sadece 5 Nota: Adındaki "Penta" Yunanca'da 5 demektir. Standart 7 notalı gamlara göre daha az nota içerdiği için ezberlemesi ve çalması çok daha kolaydır.
- Süper Esnektir: Rock, blues, pop, funk, country... Aklınıza gelebilecek sayısız müzik türünün temelini oluşturur. Angus Young'ın (AC/DC) tüm o enerjik sololarının veya B.B. King'in gitarını ağlatan notalarının temelinde Minör Pentatonik Scale yatar.
- "Yanlış" Notası Yoktur: Yapısı gereği, bir blues veya rock altyapısı üzerine çalındığında kulağa kötü gelen "uyumsuz" notalar barındırmaz. Bu da onu doğaçlama için mükemmel bir başlangıç noktası yapar.
İşte en yaygın kullanılan "La Minör Pentatonik Scale" kalıbı (1. Box Pattern). Kırmızı noktalar, scale'in kök sesi olan La (A) notasını gösterir ve genellikle başlangıç veya bitiş noktası olarak kullanılır.
Bir Sonraki Adım: Pop Melodilerinin ve Müziğin Temeli - Majör Scale
Minör Pentatonik ile rock ve blues dünyasında rahatça dolaşmaya başladıktan sonra, müzik teorisinin ana dili olan Majör Scale'i öğrenme zamanı gelmiş demektir. Bu, 7 notadan oluşan ve genellikle "mutlu", "neşeli", "aydınlık" tınlayan şarkıların temelini oluşturan gamdır. Çocuk şarkılarından en popüler pop hitlerine kadar duyduğunuz birçok unutulmaz melodi, Majör Scale notalarından oluşur. Queen'in "Bohemian Rhapsody" solosunun o unutulmaz melodik kısmı, Majör Scale'in ne kadar güçlü bir hikaye anlatıcısı olduğunun kanıtıdır.
Majör scale, tüm Batı müziğinin temelidir ve bu yapıya hakim olmak, kapsamlı bir gitar eğitimi programının merkezinde yer alır.
Scale'leri Egzersizden Müziğe Dönüştürmek: İlk "Lick"iniz
Scale'ler sadece yukarı aşağı tekrar edilecek notalar değildir. Onlar, müzikal cümleler, yani gitaristlerin deyişiyle "lick"ler kurmak için kullandığınız kelimelerdir. İşte La Minör Pentatonik scale'i kullanarak hemen çalabileceğiniz çok basit ve havalı bir blues "lick"i:
e|------------------------|B|------------------------|G|--7p5---7---------------|D|------7-----------------|A|------------------------|E|------------------------|
Bu 3 notalık basit cümle bile, scale'in nasıl bir melodiye dönüşebileceğinin harika bir örneğidir. Kendi 'lick'lerinizi yaratmak ve bunları bilinçli bir şekilde kullanmak, en iyi gitar kursları tarafından öğretilen en keyifli becerilerden biridir.
Scale'ler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. "Gam" ile "Scale" arasında bir fark var mı?
Hayır, hiçbir fark yok. "Scale" kelimesi, terimin İngilizce'deki ve dolayısıyla uluslararası müzik jargonundaki karşılığıdır. "Gam" veya "Dizi" ise Türkçe'deki karşılıklarıdır. İnternetteki kaynakların çoğu İngilizce olduğu için "scale" terimini bilmek önemlidir.
2. Scale'leri ne kadar hızlı çalmalıyım?
Başlangıçta hız kesinlikle hedefiniz olmamalı. Önceliğiniz, her notayı temiz, net ve ritmik bir şekilde çalabilmektir. Bir metronom eşliğinde, hata yapmadığınız en yavaş tempoda başlayın. Sadece o tempoda tamamen rahat olduğunuzda hızı çok az artırın. Unutmayın: Temiz çalınan yavaş bir solo, kirli ve anlaşılmaz hızlı bir solodan her zaman daha etkilidir.
3. "Box Pattern" (Kutu Kalıbı) tam olarak ne demek?
"Box Pattern", bir scale'in notalarının gitar klavyesinin belirli bir bölgesindeki parmak pozisyonu kalıbıdır. Bu rehberde öğrendiğiniz Minör Pentatonik kalıbı, en yaygın olan "1. Kutu"dur. Aynı scale'in notaları, klavyenin farklı yerlerinde farklı "kutu"lar halinde de bulunur. Tüm bu kutuları öğrenmek, klavyenin tamamına hakim olmanızı sağlar.
4. Scale'leri sadece solo atmak için mi kullanırız?
Hayır! Bu en yaygın kullanım alanı olsa da, scale'ler müziğin her yerindedir. Bir şarkının ana melodisi, bir bas gitar yürüyüşü (bassline) veya bir vokal melodisi, genellikle o şarkının tonundaki scale notalarından oluşur. Scale'leri öğrenmek, sadece solo atmanızı değil, müziği bir bütün olarak analiz etme ve anlama yeteneğinizi de geliştirir.
Yaratıcılığınızın Alfabesini Öğrendiniz
Artık "gitarda scale nedir?" sorusunun cevabının, "sıkıcı bir egzersiz" olmadığını biliyorsunuz. Scale'ler, gitar klavyesi üzerindeki yol haritanız, doğaçlama yaparken sığınacağınız güvenli limanınız ve en önemlisi, kendi müzikal fikirlerinizi ifade etmenizi sağlayan yaratıcı bir araçtır.
Önce Minör Pentatonik scale ile rock ve blues dünyasında özgürce dolaşın. Ardından Majör scale ile pop melodilerinin sırrını çözün. En önemlisi, bir backing track açıp denemekten, notalarla oynamaktan, kendi müzikal cümlelerinizi yaratmaktan korkmayın. Artık sadece şarkı çalmıyorsunuz, müziğin dilini konuşuyorsunuz.
